خلاصه: گازهای اکسیژن، ازت ومنواکسید کربن عمدتاً هنگام فروبردن غذا وارد معده می‌شوند ودرسراسردستگاه گوارش تولید ناراحتی می‌کنند. سیگاری‌ها، کسانی که آدامس می‌جوند، افرادی که تند تند غذا می‌خورند، آنانی که دندان‌های نامرتب یا بینی گرفته دارند واشخاصی که نوشابه‌های گازدار مصرف می‌کنند، بیش ا زدیگران با این مشکل رو به رو می‌شوند بعضی ازمواد غذایی مانند انواع لوبیا، کلم و... نیزتولید گاز می‌کنند، زیرابدن به حد کافی آنزیم برای هضم آنها ندارد. شیرهم دربعضی افراد مشکل ایجاد می‌کند. اضطراب هم به این کارکمک می‌کند. خودداری ازخوردن چربی، مصرف نکردن داروهایی که بدون نسخه هم به فروش می‌رسند وحرف نزدن هنگام صرف غذا می‌تواند ازبروز این قبیل ناراحتی‌ها جلوگیری ویا آن‌ها را درمان کند.

گازهای اکسیژن، ازت ومنواکسید کربن عمدتاً هنگام فروبردن غذا وارد معده می‌شوند ودرسراسردستگاه گوارش تولید ناراحتی می‌کنند. سیگاری‌ها، کسانی که آدامس می‌جوند، افرادی که تند تند غذا می‌خورند، آنانی که دندان‌های نامرتب یا بینی گرفته دارند واشخاصی که نوشابه‌های گازدار مصرف می‌کنند، بیش ا زدیگران با این مشکل رو به رو می‌شوند بعضی ازمواد غذایی مانند انواع لوبیا، کلم و... نیزتولید گاز می‌کنند، زیرابدن به حد کافی آنزیم برای هضم آنها ندارد. شیرهم دربعضی افراد مشکل ایجاد می‌کند. اضطراب هم به این کارکمک می‌کند. خودداری ازخوردن چربی، مصرف نکردن داروهایی که بدون نسخه هم به فروش می‌رسند وحرف نزدن هنگام صرف غذا می‌تواند ازبروز این قبیل ناراحتی‌ها جلوگیری ویا آن‌ها را درمان کند.

تولید گاز درانسان، امری طبیعی است. جمع شدن بیش ازاندازه گاز درمجرای روده یا نفخ یک عارضه قدیمی وهمگانی است که بکا رگیری چند روش درمانی طبیعی مثل مصرف نعناع فلفلی را می‌طلبد. گیاهانی این چنین به دفع گازکمک می‌کنند ومعمولا درزمره آن گونه مواد غذایی هستند که شخص را به آروغ زدن وا می‌دارند. دکتر مایکل لویت، استاد دانشگاه مینه سوتا، که به خاطر پژوهش‌هایش درباره نفخ شهرت دارد، معتقد است «گاز خیلی ناراحت کننده وگاهی دردناک است. ولی ندرتاً نشانه یک بیماری شدید شمرده می‌شود به هرحال اگرگاز نگرانتان می‌سازد، بهترین راهکار رهایی ازآن پرهیز غذایی است وبس»

مقدار بادشکم هرکس با دیگری فرق دارد. معروف‌ترین تولید کننده گازمعمولی درانسان که عبارتند از: موادقندی، «اولیگو ساکارید» بویژه «رافینوز» که به وفور درلوبیا وخیلی کم درسایر سبزی‌ها وجود دارند مواد یادشده به مقدارزیاد وارد روده بزرگ می‌شوند زیرا انسان فاقد آنزیم موسوم به «آلفا – گالا کتوسیداز» است تا آنها را خوب هضم کند. برطبق مطالعه‌ای که صورت گرفته، معلوم شده است که خوردن لوبیای پخته سبب می‌گردد که دفع گازروزانه بیش ازدوازده بارصورت گیرد.

لاکتوز که همان قند شیراست یکی دیگر ازعوامل تولید گاز دربسیاری ازاشخاصی شمرده می‌شود که ازلحاظ آنزیم «لاکتاز» دچار نارسایی‌اند، وجود این گونه آنزیم برای هضم قندشیر ضرورت دارد، تصور می‌رود که چنین کسانی نمی‌توانند لاکتوز را تحمل کنند.

الیاف گیاهی حل شدنی همانند سبوس جو دوسر (یولاف) وژلاتین گیاهی (پکتین) سیب نیزغالبا داخل روده بزرگ وخوراک باکتری‌های تولید کننده گاز می‌شوند برپایه آزمایشی که انجام پذیرفت، ثابت گشت که براثر نوشیدن یک ویک چهاردهم لیترآب سیب تعداد گازهای دفعی افراد تحت آزمایش چهار برابر شده است.

مقادیر ناچیز نشاسته که ازمعده وروده کوچک دست نخورده بیرون می‌آیند، غذای باکتری‌های روده بزرگ می‌گردند، به دیگر سخن اصولاً تمام مواد نشاسته‌ای مثل گندم، جو دوسر، سیب زمینی، ذرت وحتی نان معمولی وپستا که ازآرد سفید به عمل می‌آید، ممکن است گاهی گازدار باشند این عقیده مربوط به دکتر «جان بند» یکی دیگر از پژوهندگان نفخ شکم دردانشگاه مینه سوتا، است.

به باور وی دربین ئیدرات کربن‌ها تنها برنج را می‌توان نام برد که احتمال تولید گازش خیلی ضعیف است.

گازهای منو اکسید کربن، اکسیژن وازت عمدتاً هنگام بلع غذا وارد معده می‌شوند وتولید ناراحتی می‌کنند.

افرادی که سیگاری هستند، آدامس می‌جوند، تند تند غذا می‌خورند. دندان‌های نامرتب یا بینی گرفته دارند واز نوشابه‌های گازدار مصرف می‌کنند، بیش ازدیگران به گازمعده دچار می‌شوند.

فرآورده‌های شیری، بیشترین عامل تولید گاز هستند.

اگر بدنبال یافتن عوامل تولید گاز هستید، توجه خود را به شیر وفرآورده های لبنی معطوف دارید. (البته به استثنای ماست) دکتر لویت می‌گوید: با نهایت تعجب باید اذعان داشت که مواد غذایی شیری مانند انواع لوبیا، نخستین علت ایجاد گازند. دلیلش ساده است وآن اینکه میزان تحمل لاکتوز درافراد متفاوت است، امکان دارد که تحمل انسان دربرابر ماده مورد بحث خفیف یاشدید باشد و حتی خودش نداند اما یک نشانه‌اش عبارت است ازتولید گاز فراوان بعد ازنوشیدن شیرویا خوردن پاره‌ای فرآورده‌های لبنی، ماست، ازاین بابت مستثنی است وآزمایش پزشک نامبرده ثابت کرده که ماست، گازبه وجود نمی‌آورد.

هرچند وضعیت جسمانی افراد با همدیگر فرق دارد، با ا ین حال به نقل ازنشریه «تغذیه زیست بومی»

آن دسته ازمواد غذایی را که ازاین لحاظ موثرند، نام می‌بریم:

مواد غذایی فوق العاده گازدار

کلم بروکلی، کلم فندوقی، (کلم بروکسل یا کلم دگمه)، کلم پیچ، گل کلم، لوبیا خشک، نخود، شیر وفرآورده هایش (درمورد کسانی که ازحیث هضم قند طبیعی شیردچار اشکال هستند) پیاز، شلغم روغنی، (منداب)، لوبیای روغنی (سویا)، شلغم (معمولی)

مواد غذایی تقریباً گازدار

سیب، موز، نان وفرآورده هایش (شامل نان شیرینی حلقوی) هویج، کرفس، بادنجان

مواد غذایی که گاز بسیاراندکی دارند

تخم مرغ، ماهی، گوشت (قرمز)، گوشت مرغ وبرنج

چند روش درمانی

همگان سیروزنجبیل راداروی ضدنفخ وبادشکم می‌دانند. اخیراً پژوهشگران دانشگاه «پنت» درهندوستان تأثیر وسودمندی آن‌ها را تأیید کرده‌اند. بعد ازآنکه محققان دریافتند نخود سبزعامل اصلی پیدایش گاز درجانوران تحت آزمایش است، اندکی سیریا زنجبیل، یعنی مقداری را که معمولاً درآشپزی مصرف می‌شود، به نخود اضافه کردند تا ببینند چه روی می‌دهد، به راستی ثابت شد که این دو گیاه دارویی ضدگاز، تقریباً تمام قدرت تولید گاز راازنخود سلب می‌کنند.

پژوهندگان اظهار نظرکردند که افزودن ادویه به بقولات (حبوبات) وسبزی ها راه ورسم پسندیده‌ای است.

شیوه خنثی سازی گاز لوبیا

پژوهشگران وزارت کشاورزی ایالات متحده که با به کارگیری روش خاص «پوست کندن و خیس کردن» 9 نوع لوبیا را پخته بودند، معتقدند که خیساندن باعث می‌شود که عامل نفخ درآنها از بین برود. چنین لوبیاهایی حدود پنجاه درصد قدرت گازخود را ازدست می‌دهند طبق نظرکارشناسان این وزارت طرز ازبین بردن گاز درلوبیا این گونه است:

ابتدا لوبیا را آبکشی کنید بعد آن راد رآب جوش بریزید وبه مدت سه دقیقه داخل ظرف دربسته‌ای بجوشانید. بگذارید دوساعت بماند. سپس آب آن را خالی کنید وآبی بادمای معمولی روی آن بریزید، به طوری که دقیقاً روی لوبیاها رابگیرد. بعد ازگذشت دوساعت، این آب را هم خالی کنید. دوباره آب بریزید وبگذارید تمام مدت شب خیس بخورد.

دوباره با آب معمولی آب کشی کنید. پژوهندگان براین باورند که آبکشی باید پنج بارتکرار شود، ولی یک یا دومرتبه نیزکافی است. بعد آب روی آن بریزید وبگذارید به مدت 75 تا 90 دقیقه بپزد. توجه: همچنین فرآورده‌های موسوم به «بی انو» را می‌توان برای کاهش گازمواد غذایی گازدار به آنها افزود.

توصیه‌های غذایی برای ازمیان بردن گازهای معده وروده

- اگر زیاد گاز تولید می‌کنید بدانید که بدنتان نمی‌تواند قند شیر (لاکتوز) ناشی ازشیر وفرآورده هایش راتحمل کند.

- ازمصرف سوربیتول که ماده‌ای کم کالری، شیرین کننده وگازسازاست بپرهیزید

- درغذاهای روزانه خود دقت کنید تا ببینید کدام یک ازآنها به پیدایش گازمی انجامد.

- آن دسته ازروش های آشپزی را که به وجود آمدن گاز از لوبیا را به حداقل می‌رساند به کار گیرید.

- سیروزنجبیل را به غذاهای گازدار بیفزایید

- چنانچه گرفتاری حاصل ازازدیادگازتحمل ناپذیر است، ازخوردن غذاهایی که می دانید باعث تجمع گازدرمعده وروده می‌شود، دوری گزینید.

امیردیوانی