تحلیل محتوای سوالات اختصاصی گروه آزمایشی زبان انگلیسی

آزمون سراسری ورودی دانشگاههای کشور

سید آیت اله رزمجو

استادیار آموزش زبان انگلیسی بخش زبان خارجی وزبانشناسی دانشگاه شیراز و

مدرس سابق سازمان آموزش وپرورش استان فارس

چکیده

هدف از این تحقیق تحلیل محتوای آزمون اختصاصی گروه آزمایشی زبان انگلیسی کنکور سراسری وبررسی مشکلات ونارسایی های این آزمون است. متناسب با یافته های بدست آمده، راهکارهای مناسب جهت رفع مشکلات ونارسایی های آزمون ارائه می شود. نتایج تحقیق نشان دهنده این است که آزمون از روایی مناسبی برخوردار نیست واز لحاظ اصول صحیح آزمون سازی دارای کاستی های زیادی می باشد .

واژه های کلیدی : تحلیل محتوا، آزمون زبان انگلیسی ، کنکور سراسری وکاستیهای کنکور

مقدمه

سنجش از زمره مقوله های بحث برانگیز می باشد چرا که اکثر تصمیم گیری ها برپایه آن استورا است. علاوه براین هر سنجشی براساس اطلاعات، آمار ومعلوماتی انجام می پذیرد که بوسیله روشها وابزارهای مختلف ارزشیابی، گردآوری می شوند. سنجشی می تواند عادلانه و مطلوب قلمداد شود که ناشی از اطلاعاتی دقیق ومعتبر باشد وچنین اطلاعاتی متناسب با معیارهای روایی، پایایی ، وعملی بودن باشد. سنجش وارزشیابی دانش ومهارت شرکت کنندگان درآزمون کنکور سراسری نیز از این قاعده مستثنی نیست واز آنجا که نتایج حاصل از کنکور تاثیر بسزایی چه به صورت مستقیم ویا غیر مستیقم ، درآینده وسرنوشت شرکت کنندگان وخانواده ها دارد، تمامی بخشها وپرسشهای مختلف این امتحان می باید برمبانی علمی از حیث نظری وعملی مبتنی باشد تا بدین وسیله با دراختیار داشتن داده هایی هر چه نزدیک تر به واقعیت زمینه برای ارزشیابی عادلانه ومنصفانه فراهم شود.

پس از گذشت دو دهه نقدهای فکورانه ، دقیق وسازنده آزمون سراسری دانشگاهها توسط پژوهشگران وصاحبنظران (فرهادی 1364، یارمحمدی 1365، قناد 1366، جعفرپور 1376 و 1381)، برای اولین بار درایران درسال 1381 آزمونی به نام گروه آزمایشی زبان انگلیسی به چهار گروه دیگر( آزمونهای علوم تجربی، ریاضی وفیزیک، علوم انسانی وهنر) اضافه گردید که هدف آن گزینش دانشجو در رشته زبان انگلیسی درگرایشهای ادبیات انگلیسی، آموزش زبان انگلیسی ومترجمی در دو مقطع کارشناسی وکاردانی می باشد. آزمون مذکور حاوی 170 پرسش در دو دفترچه مجزا می باشد. دفترچه نخست که حاوی 100 پرسش وشامل چهار درس ادبیات فارسی، عربی ، معارف اسلامی وزبان انگلیسی میباشد سوالات عمومی نامیده می شوند که دانش عمومی داوطلبان را در موضوعات فوق می سنجند. داوطلبان می بایستی سوالات فوق را به مدت 75 دقیقه پاسخ دهند. بحث درباره بخش نخست مستلزم نگارش مقاله دیگری است، بنابراین در مقاله حاضر به آن پرداخته نمی شود.

دفترچه دوم که به سوالات اختصاصی گروه آزمایش زبان انگلیسی مربوط می شود شامل 70 پرسش درشش بخش است.

بخش نخست به ساختار اختصاص دارد وشامل 15پرسش است.

بخش دوم مربوط به واژگان است که حاوی 20 پرسش می باشد.

بخش سوم به مرتب کردن کلمات اختصاص دارد که 4 پرسش درآن گنجانده شده است.

بخش چهارم که دررابطه با مککالمه است نیز از 4 پرسش تشکیل شده است.

بخش پنجم به آزمون تکمیل متن مربوط می شود وحاوی 15 پرسش می باشد.

بخش آخر که به درک متن مربوط می شود واز دو متن 199 و 203 کلمه ای تشکیل شده که هرکدام با 6 پرسش (مجموعا12 پرسش) همراه است.

تمامی پرسشها چهار گزینه ای می باشند. برای سهولت بییشتر، سوالات آزمون به همراه پاسخنامه منتشر شده از سوی سازمان سنجش آموزش کشور درپیوست 2و 3 مقاله آورده شده است.

توزیع ونوع بخشهای آزمون

جدول شماره 1

بخشهای آزمون

بسامد

ساختار (Structure)

15

واژگان (Vocabulary)

20

مرتب کردن کلمات(Word  Order )

4

مکالمه (Conversation)

4

آزمون تکمیل متن (Cloze  Test)

15

درک متن (Reading  Comprehension)

12

جدول بالا، بخشهای مختلف آزمون وتعداد سوالات هر بخش را به تفکیک براساس آنچه عینا درآزمون آمده نشان می دهد. توزیع درصدی بخشهای مختلف زبان درجدول 2 آمده است.

جدول شماره 2

نام بخش

بسامد

درصد%

دستورزبان

19

%15/27

واژگان

24

%28/34

درک متن

27

%57/38

کل

70

%100

مرتب کردن جملات، جزو دستور زبان آمده است.

·                     مکالمه با واژگان ترکیب شده است.

·                     آزمون تکمیل متن جزو درک متن محسوب شده است.

مواد تشکیل دهنده آزمون

با نگاهی به پرسشهای آزمون بخوبی در می یابیم که دراین آزمون که هدف آن گزینش دانشجو در رشته زبان انگلیسی است تنها دستور وزبان، واژگان ، مکالمه ودرک متن ملاکهای پذیرش می باشد. حال آنکه ملاکهای کلان تری از جمله مهارتهای گفتاتر، نوشتار، شنیدار وهمچنین دو بخش مهم دیگر زبان یعنی اصطلاحات وتلفظ وآهنگ کلام جزو معیارهای انتخاب داوطلب نمی باشند.

الف – ماده های ساختاری ومرتب کردن کلمات

1- اگر چه این دو بخش دانش داوطلب را در زمینه دستور زبان می سنجند، توسط طراح یا طراحان در دوبخش جداگانه قرار گرفته اند ونکته جالب تراینکه بخش مرتب کردن کلمات که قسمتی از بخش ساختار هست بعد از بخش واژگان وقبل از بخش مکالمه قرار دارد که بنظر میرسد ترتیب صحیحی نباشد. شایسته آن بود که به دو بخش ساختار ومرتب کردن کلمات یک عنوان کلی تحت دستور زبان داده شود که شامل دو بخش جزئی تر شود:

Part A: Grammar

A .     1. Structure

A.       2. Word  Order

2-ماده های 113، 114 وتا حدودی ماده های 102، 103، 112 دانش داوطلب را درباره زمان جمله می سنجند، از آنجا که الگوهای دستوری متعددی در کتب درسی مخصوصا سوم دبیرستان وپیش دانشگاهی موجود است بهتر است از پرسشهای تکراری درباره یک مطلب خاص جلوگیری شود.

3- تمامی ماده های دستوری در مقوله سوالات قالبی وحفظی قرار می گیرند وداوطلب با حفظ کردن طوطی وار نشانه های زمانها، جملات شرطی وسببی ، نقل قول مستقیم وغیر مستقیم وغیره به راحتی به پرسشها پاسخ می دهد. بعنوان نمونه درسوال 106 داوطلبان با حفظ کردن قواعد مربوط به انواع جملات شرطی به این نتیجه میرسند که شرطی نوع دوم لازم است درحالیکه درگفتار لزوما قادر به تولید چنین جملاتی نیستند.

106. If  drivers ………… speed  limits , fewer  accidents  would  occur.

1) obey                      2) obeyed                              3) had obeyed                 4) would  have  obeyed

4- ترتیب ماده ها از ساده به مشکل رعایت نشده است . مثلا ماده های 104 ( طریقه منفی کردن جملات امری از کتاب دوم راهنمایی)، 107 (ضمایر) و111 (نقش اسم بعنوان صفت) از لحاظ میزان دشواری درسطح پایین تری نسبت به سوالات اولیه هستند. بنابراین بهتر بود در ابتدا از اینگونه ماده ها استفاده می شد.

5- جواب ماده 104 را داوطلب با استفاده از سرنخ موجود درماده 107 پیدا می کند، که مربوط به درس 14 دوم راهنمایی می باشد.

104. Please …….. make  photocopies  of  this  material.

1) no                    2) not                      3) not to                    4) don"t

107. Don"t  correct  Tom; he  is able  to correct ………..

1) him               2) his                        3)  himself         4) by  himself

6- هیچ ماده ای نباید با جای خالی شروع شود( فرهادی ودیگران، 1996)، درحالیکه ماده 108 افزون برکاستی های دیگر از جمله نداشتن بهترین جواب وداشتن غلط فاحش ساختاری درگزینه ها (To  resting) دارای این اشکال اساسی نیز هست.

108……….. in the afternoon  is  a  custom  in  many  countries .

1) Rest                         2) To  rest            3) To  resting          4)Having  rested

7- ماده 109 که مربوط به درس 5 سوم راهنمایی می باشد دو نکته را می سنجد: الف – قابل شمارش وغیر قابل شمارش و ب – تفاوت گزینه های (a  little  & little) , (a  few &  few)  دو به دو علاوه براین نکته دوم درهیچ یک از کتب درسی نیامده است. اگر آزمودنی به این پرسش پاسخ درست ندهد نمی توان گفت کدام نکته را آزمودنی نمی داند.

109 .Although  it  is  a  large   city, ……… people  live there .

1)  few            2) . a  little                    3) a  few                          4) little

8- یکی از اهداف آموزش زبان تعلیم ساختار صحیح زبان به زبان آموز می باشد (جعفرپور، 1381، ص 18). دو گزینه از ماده 110 (warm  too & enough  warm) از لحاظ دستوری کاملا غلط می باشند. این ممکن است باعث بد آموزی شود.

110. Let"s  stay  home; it is not ……….to go swimming.

1)  warm  too    2) enough  warm           3) too  warm             4) warm  enough

9- ماده 112 هم به دستور زبان(زمان) وهم به واژگان (تفاوت بین say  &  tell) مربوط می شود. همین موضوع درماده 78 آزمون عمومی گروه زبان آمده است. بنابراین ، اگر داوطلبی جواب یکی از این دوماده را بداند به ماده دیگر نیز صحیح جواب میدهد وبالعکس، که این بر خلاف اصول صحیح آزمون سازی می باشد ( فرهادی ودیگران ، 1996). با محدودیت تعداد پرسشها بهتراست یک نکته دوبار مورد سنجش قرار نگیرد.

112. Margaret  …………. Us  that  she  would  meet  us  at  the  airport.

1) told                           2) says                  3) said                       4) tells

ماده 78 آزمون عمومی گروه زبان

78 . Bob ………… the salesman  had  been  very nice   when  they  bought  the car.

1) told                           2) said                    3) offered             4) advised

10- داوطلبان باماده های 103 و 113 که به ترتیب به کاربرد کلمه must وگذشته کامل استمراری مربوط می شوند آشنا نیستند زیرا که درهیچ یک از کتب درسی ذکر شده است.

ب. بخش واژگان

ماده های واژگانی که همگی از نوع الگوی متداول تکمیلی می باشند نیز خالی از اشکال نیستند.

1- گزینه های ماده 117 همسنگ نیستند. برای کامل کردن جمله نیاز به صفت مفعولی داریم درحالیکه گزینه های 2، 1 و 3 هیچکدام صفت مفعولی نیستند.

117. It  was  two  weeds  before Christmas  and  shops  were  ……... with  people.

1) invasive             2) crowded                3) various              4) regular

بهتراست از صفت های مثل excited , bored , surprised  وغیره استفاده شود تا گزینه ها همسنگ شوند.

2- هرماده بایستی فقط یک جواب صحیح داشته باشد ( فرهادی ودیگران ،1996). گزینه های 1و 4 ماده 119 هردو می توانند به عنوان گزینه صحیح به حساب آید