شیرین‌ترین و پرکاربردترین ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی (حرف ن) به همراه معنی ضرب المثل، داستان و طرز استفاده، و کاربرد آن در زندگی روزمره

·          نابرده رنج گنج میّسر نمی‌شود

      بدون زحمت چیزی عاید نمی‌شود.

·          ناخن خشک

      خسیس، تنگ‌نظر.

·          نازکش داری ناز کن، نداری پاتو رو به قبله دراز کن

      حسرت کسی را خوردن که مورد مهر و عنایت بی‌حد قرار گرفته است.

·          نان به نرخ روز خوردن

      مطابق با اوضاع و شرایط پیش رفتن. تغییر موضع و موقعیت با شرایط روز.

·          نان به هم قرض دادن

      دو نفر که به خاطر عمل متقابل و با چشم داشت و توقع تلافی و یکدیگر خدمت کرده و به نفع هم کار کنند.

·          نان در خون زدن و خوردن

      وصف تیره‌روزی و اندازه و ملال فراوان.

·          نان کسی را آجر کردن

      کسی را بیکار کردن، نان کسی را بریدن و جلوی روزی‌اش را گرفتن، قطع کردن روزی و درآمد کسی.

·          نان کور

      چشم و دل گرسنه و تنگ‌نظر، خسیس و بی‌خیر.

·          نتق نکشیدن

      دم بر نیاوردن از روی ترس و تهدید کسی.

·          نخود هر آش

      به کسی می‌گویند که خود را در هر کاری دخالت می‌دهد و اظهارنظر می‌کند.

·          نخورده‌ایم نان گندم اما دیده‌ایم دست مردم

      اگر چیزی بهره‌مند نبوده‌ایم و آن را نداشتیم و خود تجربه نکرده‌ایم اما از آن می‌دانیم و با آن آشنا هستیم.

·          نردبان پله پله

      پیشرفت و ترقی و اصولاً موفقیت در هر کاری کم‌کم و به تدریج حاصل می‌شود نه یک‌‌شبه و ناگهانی.

·          نرود میخ آهنین در سنگ

      کار نشدنی و محال، کسی را می‌گویند که حرف یا نصیحت در گوش یا مغزش فرو نمی‌رود و همچنان به کار خود ادامه می‌دهد.

·          نزده می‌رقصه

      خود به خود اهل کار نادرستی بودن و احتیاجی به بهانه یا مساعد بودن زمینه نداشتن.

·          نشسته لب گود می‌گه لنگش کن

      کسی که در موقعیت و موضوع راحت و بی‌دردسر قرار داشته و به طرف مقابل تکلیف یا پیشنهاد انجام کاری سخت می‌کند.

·          نفسش از جای گرم در می‌آید

      آدم راحت و بی‌خیالی که از حال و گرفتاری دیگری خبر نداشته و بر او خرده می‌گیرد یا پیشنهاد نا به جا می‌دهد.

·          نفسش حَقّه

      انسان با تقوی و درویش مسلکی که کلامش دلنشین و آرامش‌بخش و دعایش در حق گیرا و سریع الاستجابه باشد.

·          نفوس بد زدن

      پیش‌بینی کردن به بدی و شر یا غم و ناامیدی.

·          نقره داغ کردن

      تنبیه پولی کردن، جریمه و گوشمالی به طریقه نقدی و مالی.

·          نقل مجلس

      حرف یا موضوعی خاصی که وِرد زبان‌ها بوده و در همه جا و همه کس از آن صحبت می‌شود.

·          نکرده کار را نبر به کار

      شخصی بی‌تجربه و بی‌اطلاع را نباید وارد کار کرده و کار را سپرد.

·          نم پس ندادن

      در دو معنی:

          1- خساست، کسی که از طرف او چیزی به دیگران (مادی و معنوی) نرسد.

        2- رازداری، کسی که حرف دل خود را نمی‌زند و چیزی بروز نمی‌دهد.

·          نمردیم و دیدیم

      تعجب یا خوشحالی از برآورده شدن آرزویی و انجام شدن کاری که توقع انجامش نمی‌رفت.

·          نمک به حرام

      قدر ناشناس، بی‌چشم رو.

·          نمک به زخم پاشیدن

      غم و ناراحتی کسی را تشدید و یا خاطره آن را زنده کردن.

·          نمک را خوردن و نمک‌دان را شکستن

      بی‌چشم و رویی، ناسپاس و نمک نشناسی.

·          ننه! سنگ نیم منه

      جواب بچه بهانه‌گیر را با ننه (مامان) گفتن بی‌امان خواهش و بهانه داشته باشد و اشاره به اینکه: مادر عاشق با گذشت است که همیشه در مقابل آزار و اذیت یا کوتاهی و نادانی فرزندش گذشت کرده و نیم من می‌شود.

·          نوبرش را آورده

      خطاب به کسی که برای انجام کاری منّت گذارده و یا به چیزی نازیده و پز پدهد، چنانکه گویی آن کار فقط از او بر می‌آمده و با آن چیز را فقط او دارد.

·          نو دیده، قبا دیده

      اشاره به آدم بی‌ظرفیت و ندید بدیدی که تازه به مال و منال رسیده باشد.و با خود نمایی هر چه را به رخ این و آن بکشد.

نوش‌دارو پس از مرگ سهراب

      چاره‌جویی و علاج واقعه بعد از وقوع، کار یا کمکی که در زمان لازم انجام نشده و پس از اینکه کار از کار گذشت در صدد کمک و اصلاح بر آیند.

·          نوکر بی‌جیره مواجب

      کسی که خدمت مفت و بدون مزد بکند.

·          نوکه اومد به بازار، کهنه می‌شه دل آزار

      معمولاً با روی کار آمدن هر چیز نو و تازه، چیز قدیمی مورد کم توجهی و بی‌مهری قرار گرفته و از قدر و منزلش کاسته می‌شود.

·          نونش تو روغنه

      کسی که کار و بار و وضع مالی خوب و روبراهی دارد.

·          نه به آن شوری شور، نه به این بی‌نمکی

      هر چیزی باید متعادل باشد، افراط و تفریط درست نیست.

·          نه به داره نه به باره

      اشاره به قطعی و حتمی نبودن کاری.

·          نه بیل و سه پایه، پلو می‌خوره تو سایه

      اشاره به آدم خوش شانسی که بدون تحمل رنج و زحمت و دردسر زندگی‌اش هم بهتر از دیگران باشد.

·          نه چک زدیم نه چونه، عروس اومد تو خونه

      بدون رنج و زحمت صاحب چیزی شدن و به هدف رسیدن.

·          نه خود خورد نه کس دهد، گنده کند به سگ دهد

      خسیسی که مالش را نه برای خود خرج کند و نه به دیگران ببخشد بالاخره به طریقی مالش به هدر خواهد رفت.

·          نه راه پس داره نه راه پیش

      کسی که در بن‌بست و مشکلی لاینحل قرار گرفته و هیچ چاره‌ای نداشته باشد، گیر کردن بر سر دو راهی و بلاتکلیف ماندن.

·          نه سیخ بسوزه نه کباب

      در کاری بهترین و متعادل‌ترین روش را پیش گرفتن، به طوری که هیچکدام از دو طرف ضرری وارد نیاید.

·          نه قم خوبه نه کاشون، لعنت به هر دوتاشون

      اشاره مزاح‌گونه به بعضی خصلت‌های نه چندان خوب مردم این دو شهر (صد البته که در همه جا آدم‌های خوب و بد وجود دارند).

·          نه گذاشت نه ورداشت

      ناگهان و بدون مقدمه و صریح و بی‌ملاحظه حرف نادرست و نامربوطی را به طرف مقابل گفتن.

·          نیش عقرب نه از ره‌کین است، اقتضای طبیعتش این است

      کسی یا چیزی که ذاتی و بی‌غرض و بدون اختیار آزار دهنده و ناراحت کننده و مشکل آفرین و در ضمن تغییر ناپذیر باشد.

گردآوری: مجله اینترنتی ستاره