6. ویتامین ب‌کمپلکس

بسیاری از ویتامین های گروه ب در ساخته‌شدن انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سِروتونین که معمولا در بیماران میگرنی به‌قدر کافی تولید نمی‌شوند، نقش دارند. کمبود یک یا چند ویتامین از ویتامین‌های گروه ب می‌تواند موجب کاهش انرژی، اِشکال در سلول‌های خونی، تأثیر روی غدد فوق‌کلیوی، مِه‌ مغزی و علائم سردرد شود.

ویتامین ب‌کمپلکس شامل هشت ویتامین محلول در آب است که عبارتند از تیامین، ریبوفلاوین، ویتامین ب6، فولات، ویتامین ب12، بیوتین و پانتوتِنیک اسید. این ویتامین‌ها به‌اتفاق در تقویت سلول‌های مغزی، گردش خون، تقویت عملکرد سیستم ایمنی و سلامت قلبی‌عروقی مؤثرند. ویتامین‌های گروه ب محلول در آب‌اند و به‌همین دلیل اُوِردُز ویتامین ب به‌ندرت اتفاق می‌افتد و اگر هم مقدار اضافی‌ای از این ویتامین‌ در بدن باشد، از طریق ادرار دفع خواهد شد.

مطالعات نشان داده است که ویتامین ب‌2 از دفعات و طول مدت میگرن می‌کاهد و ویتامین ب‌3 نیز به‌دلیل بازکردن عروق خونی و درنتیجه افزایش گردش خون در کاهش و درمان سردرد عروقی مؤثر است. مصرف روزانه یک عدد ویتامین ب‌کمپلکس علاوه‌بر تسکین و درمان سردرد فواید دیگری نیز به‌همراه خواهد داشت.

در پژوهشی که به‌طور خاص روی خلق‌وخو و فشارهای روانیِ ناشی از استرس کاری مزمن انجام شد، تأثیر مصرف سه‌ماهه‌ی ویتامین ب‌کمپلکس با دُز بالا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مصرف ویتامین ب‌کمپلکس پس از 12 هفته موجب کاهش قابل‌توجه کشمکش‌های شخصی و همچنین بهبود کلی حالات پریشانی، اندوه و بهبود افسردگی شد. پژوهشگران نتیجه گرفتند که ویتامین ب‌کمپلکس در درمان اختلالات خلقی و فشارهای روانیِ ناشی از استرس شغلی مؤثر است.

7. مصرف آب کافی

قهوه و نوشیدنی‌های قندی و الکلی به‌دلیل کم‌آب‌کردن بدن می‌توانند سردردهای شدیدی ایجاد کنند. کسانی که در طول روز آب کافی مصرف نمی‌کنند نیز در معرض ابتلا به سردرد و علائم مربوطه قرار دارند. این درحالی است که با مصرف آب کافی بدون هیچ‌ هزینه‌ای به‌راحتی می‌توانید سرحال‌تر باشید و کمتر سردرد بگیرید.

مصرف میوه‌ها و سبزیجات آب‌دار علاوه‌بر رفع تشنگی به حفظ آب بدن کمک می‌کند. بیش از 90 درصد ساختار برخی سبزیجات از آب تشکیل شده است. میوه‌ها و سبزیجات مغذیِ آب‌دار عبارتند از خیار، کرفس، تربچه، فلفل سبز، کلم، کدو سبز، گل‌کلم، بادمجان، اسفناج، هندوانه، توت‌فرنگی، گریپ‌فروت، طالبی و پرتقال.

طبق نتایج پژوهشی که توسط پژوهشگران بیمارستان ملی عصب‌شناسی و جراحی اعصاب در لندن انجام شد، نوعی سردرد موسوم به «سردرد کم‌آبی» نیز در میان انواع سردرد وجود دارد که به‌رغم شیوعِ مصرف ناکافی مایعات نادیده گرفته شده است. پژوهشگران بر این باورند که سردردهای ناشی از کم‌آب‌شدن بدن می‌توانند موجب اختلالات تمرکز و تحریک‌پذیری شوند.

8. حمام سم‌زدا

سم زدایی بدن علاوه‌بر پاکسازی بدن از سموم مختلف یکی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از سردرد است. به‌منظور راه‌ پیداکردن سموم به سطح پوست باید آب را تا حد تحمل‌تان داغ کنید و سپس در آبِ درحال خنک‌شدن بنشینید تا بدن‌تان سم‌زدایی شود. همچنین می‌توانید ترکیبات زیر را نیز به وان آب داغ اضافه کنید تا خواص تنش‌زدایی این روش تقویت شود:

• یک پیمانه جوش شیرین در وان آب داغ بریزید. جوش‌شیرین باکتری‌ها را می‌کشد و موجب لطافت وتمیزی پوست می‌شود. این ماده‌ی در دسترس و ارزان، تحریک‌پذیری پوست را نیز کاهش می‌دهد.
• چند قطره عطرمایه‌ی روغنی مثلا روغن اسطوخدوس، نعناع‌فلفلی، علف لیمو، کَندَر و چوب‌صندل به آب وان‌ اضافه کنید. خاصیت آرام‌بخشی، تسکین‌دهندگی، نیروبخشی و خنک‌کنندگی این روغن‌ها موجب آزادسازی تنش‌های انباشته در بدن و درنتیجه کاهش درد می‌شود.
• دو پیمانه سرکه سیب به وان آب داغ اضافه کنید. سرکه‌ی سیب اوریک اسید اضافه‌ی بدن را بیرون می‌کشد و علاوه‌بر تسکین و درمان سردرد در التیام درد مفاصل، التیام آرتروز، نقرس، التیام آفتاب سوختگی، راش پیچک سمی و نیز قارچ زدایی و تقویت سلامت پوست کاربرد دارد.

9. تحرک و انجام حرکات کششی

نشستن طولانی در وضعیت ثابت می‌تواند موجب ایجاد تنش در بدن و بروز علائم سردرد شود. بسیاری از ما هرروز ساعت‌ها پای لپ‌تاپ و میز کارمان می‌نشینیم که اگر وضعیت نشستن‌مان صحیح نباشد، فشار زیادی به ناحیه‌ی گردن وارد خواهد شد. به‌طورکلی نشستن طولانی در وضعیت ناصحیح ازجمله عوامل اصلی ایجاد سردردهای تنشی است. برای کاهش آسیب‌های ناشی از نشستن مداوم و پیشگیری از این‌ قبیل سردردها باید هر نیم‌ساعت یا حداکثر یک ساعت بلند شوید و چند حرکت کششیِ مخصوص سر و گردن انجام بدهید تا تنش‌های انباشته‌شده در بدن‌تان تخلیه شوند و از ابتلا به سردرد در امان بمانید.

تمرینات یوگا به رفع تنش‌های اضافه در بدن کمک می‌کنند. یوگا به‌دلیل پاک‌سازی ذهن و شل‌کردن عضلات موجب تقویت تنفس، تقویت عضلات و سیستم گردش‌خون می‌شود. پس هروقت احساس کردید در آستانه‌ی سردرد قرار دارید، چند حرکت یوگا مانند «حرکت سگ» یا «حرکت بچه» انجام بدهید.

طی پژوهشی که در سال 2012 توسط دپارتمان طب فیزیکی و توان‌بخشی در فنلاند انجام شد، تأثیر یک برنامه‌ی 12 ماهه‌ی تمرینات کششی روی 60 شرکت‌کننده‌ی زن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دفعات سردرد و شدت علائم به‌میزان 69 درصد کاهش یافت. این نتایج پس از آنکه تمرینات استقامتی و قدرتی نیز به برنامه‌ی ورزشی‌ شرکت‌کنندگان اضافه شدند، باز هم بهبود یافت.

10. طب بازتابی

طب بازتابی (رِفلِکسولوژی) ازجمله هنرهای شفابخشی در طب سنتی چینی‌هاست که با تحریک نقاط یا نواحی مشخصی از پاها به درمان امراض مختلفی مانند سردرد کمک می‌کند. اما پژوهشگران هنوز به‌طور دقیق نمی‌دانند که طب بازتابی چگونه سازوکاری دارد.

خودتان هم می‌توانید برخی نقاط رفلکسولوژیِ درمان سردرد را در بدن‌تان تحریک کنید. طبق آموزه‌های طب بازتابی، چهار نقطه‌ی به‌خصوص در پاها و یک نقطه‌ی خاص روی سر وجود دارند که درصورت تحریک صحیح موجب رفع و درمان سردرد و میگرن خواهند شد. ابتدا باید ناحیه‌ی بین شست پا و انگشت دومی را ماساژ بدهید (تصویر 1). اگر در قسمت شقیقه‌ی راست‌تان سردرد دارید، این کار را روی پای چپ‌‌‌تان انجام بدهید و اگر سردردتان در قسمت شقیقه‌ی چپ‌تان است، ماساژ را روی پای راست‌تان اِعمال کنید. جهت رفع و درمان سردرد همچنین می‌توانید نقطه‌ی تای چونگ یا لیوِر3 را فشار بدهید (تصویر 2). این کار را نیز باید روی پای عکس سمتی که سردرد دارید، انجام بدهید. اگر هم در هر دو طرف سردرد دارید، می‌توانید هر دو پا را ماساژ بدهید.

نقطه‌ی دیگری که به درمان سردرد کمک می‌کند، در لبه‌ی بیرونیِ بالای پا در قسمت تلاقی استخوان‌های انگشت کوچک و یکی‌مانده به‌آخر واقع شده است (تصویر 3). اگر سردردتان از طرفین سر به سمت پیشانی کشیده می‌شود، نقطه‌ی مذکور را 30 تا 60 ثانیه فشار بدهید. اما اگر در ناحیه‌ی صورت مانند سینوس‌ها احساس درد می‌کنید، باید قسمتی را که در تصویر 4 مشخص شده است، تحریک کنید. این قسمت روی انگشت شست پا و در قسمت پایینی ناخن به‌سمت محل آغاز انگشت قرار دارد.

دقت داشته باشید که این نقاط را در دوران بارداری تحریک نکنید.

11. طب سوزنی

طب سوزنی با قدمتی 2500 ساله جزو درمان‌های کل‌گرایانه‌ی طب سنتی چینی‌هاست و در درمان بیماری‌های مختلفی ازجمله سردرد و میگرن کاربرد دارد. در طب سوزنی تلاش درمانگر بر این است که انرژی بدن را با تحریک نقاط خاصی متعادل کند. در مطالعات متعدد ثابت شده است که این روش به بهبود بیماری‌ها و دردهای مزمن کمک می‌کند.

12. استراحت

استراحت‌کردن یا نشستن در اتاق تاریک به رفع علائم میگرن کمک می‌کند. چشم‌هایتان را ببندید و روی رفع تنشی که در گردن، پشت و شانه‌ها‌ی‌تان احساس می‌کنید، متمرکز شوید.

13. ماساژ عضلانی با فلفل کایِن

فلفل کایِن موجب تحریک گردش‌خون و کاهش اسیدیته می‌شود و از درمان‌های مؤثر سردرد به‌شمار می‌رود. کَپسایسین موجود در فلفل کاین ماده‌ی مناسبی جهت درمان التهاب و درد است. فلفل کاین می‌تواند از طریق تحریک پاسخ درد در ناحیه‌ی دیگری از بدن عامل ایجاد احساس درد را که ماده‌ی P نام دارد، از بین ببرد. وقتی ماده‌ی P به‌میزان کمتری در بدن وجود داشته باشد، پیام درد به مغز نمی‌رسد و درنتیجه احساس تسکین درد به‌وجود می‌آید. فلفل کاین همچنین درصورت استفاده‌ی موضعی قادر به رفع علائم سردرد و شل‌کردن عضلات است. این نوع فلفل در برخی کشورها مانند ایالات متحده‌ی آمریکا بیشتر به‌عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌شود، اما در برخی دیگر از نقاط جهان مانند آمریکای شمالی و چین دارای مصارف غیرخوراکی و درمانی است.

14. کمپرس

کمپرس چه از نوع گرم و چه از نوع سرد در درمان سردرد کاربرد دارد. معمولا مبتلایان به سردردهای تنشی کمپرس گرم و میگرنی‌ها کمپرس سرد را ترجیح می‌دهند. با این‌حال اگر سردرد تنشی یا میگرنی دارید، می‌توانید هردو کمپرس را امتحان کنید تا ببینید کدام‌یک به سردردتان جواب می‌دهد.

و اما یک پماد خانگی دست‌ساز برای درمان سردرد

مواد لازم

• 2?1پیمانه روغن نارگیل؛
• 4?1پیمانه موم عسل رنده‌شده؛
• 2قاشق چای‌خوری پودر فلفل کاین؛
• 2قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل یا زردچوبه؛
• 15قطره عطرمایه‌ی روغنی نعناع‌فلفلی؛
• 15قطره عطرمایه‌ی روغنی اسطوخدوس؛
• ظرف شیشه‌ای.

دستورالعمل

• تمامی مواد روغنی به‌جز عطرمایه‌ها را داخل شیشه بریزید. یک ماهی‌تابه‌ی لبه‌بلند را تا ارتفاع 5 سانتی‌متر از آب پر کنید و روی حرارت متوسطِ رو به پایین قرار بدهید؛
• ظرف شیشه‌ای را داخل ماهی‌تابه بگذارید و صبر کنید تا مواد داخلش ذوب شود. مواد را هم‌بزنید تا مخلوط شوند و فلفل و زنجبیل (یا زردچوبه) را نیز اضافه کنید؛
• وقتی همه‌ی مواد خوب مخلوط شدند، مدتی صبر کنید تا مخلوط به‌دست‌آمده خنک شود و سپس عطرمایه‌های روغنی را اضافه کنید؛
• این پماد را داخل قوطی‌ فلزی یا ظرف نگه‌دارنده بریزید و بگذارید خودش را بگیرد.

تهیه‌ی این پماد در کل حدود 20 تا 30 دقیقه زمان می‌برد و جهت 30 بار استفاده کفایت می‌کند. این پماد دست‌ساز با نفوذ به عمق عضلات موجب احساس تسکین و راحتی می‌شود و به‌ویژه در تسکین و درمان سردرد و کاهش تنش‌ کاربرد دارد.